De Corona-crisis treft Cuba op een ogenblik dat de economische vooruitzichten niet bijster goed zijn. Vooral de verscherpte VS-blokkade zette de Cubaanse economie sterk onder druk.
De coronacrisis is meer dan een gezondheidscrisis. De pandemie ontwricht wereldwijd de economie. Nu al is duidelijk dat 2020 een breuklijn zal. Het IMF schat dat de economie op wereldvlak gemiddeld met 3 % zal dalen. Voor Latijns-Amerika en de Caraiben zal de export dalen met 15% en het toerisme met 25 %. Het onzekere economische klimaat zal nieuwe investeringen afschrikken. Gevolg is een een toename van de werkloosheid en heel grote stijging van het aantal personen in armoede.
Cuba ontsnapt niet aan deze internationale macro-economische realiteit, die bovenop de economische en financiële blokkade van de VS komt. De Cubaanse economie groeide de voorbije 5 jaar met 1,3% en voor 2020 voorzag de overheid een groei van slechts 1%. Dat zijn lage cijfers, vergeleken met de 4,4 % groei in 2015. Vooral de harde maatregelen van de Trump-administratie hakken fel in op de groeikansen van de Cuba. Alleen al in 2019 heeft de VS-regering 86 nieuwe boetes of sancties opgelegd. Vooral de activering van Artikel III van de wet Helms-Burton is erop gericht om alle buitenlandse investeringen in Cuba te ontraden. Sinds de VS in september 2019 de tankers die petroleum vanuit Venezuela naar Cuba verscheepten, met boetes vervolgt, moet Cuba het met 50% van de aanvoer stellen. Als gevolg van deze moeilijkheden, moet Cuba nu beroep doen op leveringen uit Rusland, Algerije, Angola en Iran, maar wel tegen een aanzienlijk hogere prijs.
De totale schade die Cuba door de blokkade lijdt zal voor de periode 2019/20 nog veel hoger liggen dan de 4,3 miljard in 2018/19. Naast de VS-blokkade tegen Cuba, laten ook de VS-sancties tegen Venezuela zich voelen, toch wel een belangrijke handelspartner voor Cuba.
Het reisverbod naar Cuba dat president Trump voor de VS-burgers uitvaardigde, vertaalde zich in een terugval van ruim 9 % van het toerisme in 2019. Cuba wist de inkomsten uit het toerisme wel op het niveau van 2018 te houden, maar de verhoopte meerinkomsten bleven uit. In januari van dit jaar was het toerisme met iets minder dan 20 % gedaald in vergelijking met vorig jaar. Door de corona-crisis zag Cuba zich verplicht om de grenzen voor alle toeristen te sluiten, zodat de inkomsten uit het toerisme voor enkele maanden zo goed als volledig wegvallen. Cuba hoopt de grenzen vanaf 1 juli opnieuw open te stellen, zodat het land toch nog enigszins aan de broodnodige buitenlandse deviezen kan geraken.
De VS hebben in president Bolsonaro van Brazilië, president Añez van Bolivia en president Moreno van Ecuador trouwe bondgenoten gevonden. Deze landen zegden de medische samenwerking met Cuba op, wat ook een belangrijke bron van buitenlandse deviezen voor het eiland is.
De economische terugval veroorzaakt door de corona-crisis heeft ook tot gevolg dat uitgeweken Cubanen in het buitenland veel minder geld naar familieleden in Cuba versturen. De overheid schat dat deze remesas in 2020 zeker 35 % lager zullen liggen, in totaal goed voor 2,4miljard dollar.
Ook de landbouw kampt met problemen, deels omwille van de blokkade, deels omwille van de klimaatopwarming. De suikerrietoogst liep grote vertraging op en een deel van de oogst ging verloren als gevolg van de brandstofschaarste, waardoor de suikerrietfabrieken niet op volle kracht konden draaien.
De klimaatopwarming vertaalt zich in de Caraïben in grote droogteperiodes. Vorig jaar daalde al de productie van rijst, groenten, maïs, varkensvlees en melk. En 2020 ziet er niet beter uit. De eerste trimester noteerde het ministerie een minderproductie van 20 miljoen liter melk en 5 ton varkensvlees.
Kortom, de vooruitzichten voor Cubaanse economie zijn niet goed. Men schat dat de economie dit jaar met een percentage tussen 3,7 en 4,7 % zal dalen.