Cuba zonder stroom

In Cuba is de stroom uitgevallen. Cubakenner Katrien Demuynck legt uit hoe het zover is kunnen komen.
zondag 20 oktober 2024  

In zijn persconferentie op vrijdag 18 oktober vroeg vicepresident Manuel Marrero de Cubaanse bevolking om maximale besparingen te doen op elektriciteitsconsumptie. Feestjes en culturele activiteiten voor dat weekend werden afgelast. Omwille van zwaar weer konden een aantal bevoorradingsschepen met petroleum niet uitvaren en het zou een paar dagen duren om terug voldoende stroom te kunnen voorzien.
En toen viel de grote thermo-elektrische centrale Guiteras uit. Het gevolg: Cuba zit al twee dagen zowat zonder elektriciteit. Hoe is het zover kunnen komen?

Oorzaken
De eerste en belangrijkste factor is de economische, financiële en commerciële blokkade opgelegd door de VS. Die zorgt ervoor dat het eiland al vele decennia geen normale economische ontwikkeling kent.
Daaruit volgt onder meer dat broodnodige vernieuwingen aan de infrastructuur voor stroomproductie en -vervoer al tientallen jaren on hold staan. De Cubaanse ingenieurs en technici proberen het bij te houden door onderhoud, herstellingen en nog eens herstellingen. Maar slijtage eist nu eenmaal zijn tol.
Sinds Trump in de laatste dagen van zijn vorige termijn Cuba opnieuw op de VS-lijst van landen die het terrorisme sponsoren zette, is bovendien geen enkele normale internationale financiële transactie mogelijk. Dat komt bovenop het probleem dat het merendeel van de grote banken sowieso weigeren betalingen naar Cuba door te voeren om de zware boetes van de VS overheid te vermijden.
Cuba werkt al jaren aan de overgang naar duurzame energie. Maar je raadt het al, ook dat vraagt enorme investeringen. Er is al heel wat gebeurd rond zonne- en windenergie, maar intussen blijft de vraag naar stroom stijgen. Want in het Cuba van vandaag vind je airco’s, wasmachines, diepvriezers en koelkasten, rijstkokers, televisies enz. tot in de verste hoeken van het land.
Er wordt nog steeds heel veel energie geproduceerd met petroleum. Tot voor enkele jaren kon Cuba genieten van voordelige handelsovereenkomsten met olieproducent Venezuela. Maar die vielen weg toen ook dat land vanaf 2014 een reeks sancties opgelegd kreeg door de regering Obama. Trump zou daarbovenop ook financiële transacties met de VS onmogelijk maken.
In oktober 2023 verlichtte Biden enkele dwangmaatregelen tegen Venezuela, om die vanaf april 2024 opnieuw aan te spannen. Gevolg, Cuba moet sindsdien opnieuw petroleum aankopen aan de andere kant van de wereld en tegen harde valuta.
In zo’n situatie ligt het voor de hand dat Cuba qua energieproductie amper het hoofd boven water kan houden. Dat zou hetzelfde zijn voor elk land dat met dergelijke oorzaken wordt geconfronteerd
Nochtans kom je over deze context en de zware impact van die oorzaken in de mainstream media nauwelijks iets te weten. De krant De Morgen bijvoorbeeld houdt het bij: “Ook heeft het land last van Amerikaanse sancties”, alsof het om een bijkomend detail gaat.

Gradueel herstel van de elektrische centrales. Kaart: Cubadebate
 

Uithongeringsstrategie
Intussen wordt in Cuba hard gewerkt om de elektriciteitsproductie en toevoer te herstellen. De bevolking wordt constant en tot in detail op de hoogte gehouden van de vorderingen en tegenslagen bij dat werk. Er worden gaarkeukens georganiseerd om mensen, die in de problemen zitten omdat het voedsel bederft, aan warme maaltijden te helpen.
Dat alles terwijl intussen orkaan Oscar op de noordoostkust verwacht wordt voor zondag 20 oktober.

Kaart: Insmet

Uiteraard proberen contrarevolutionaire krachten garen te spinnen bij deze situatie. Maar voorlopig slagen ze er niet in om het volk tegen de overheid te doen keren.
Het opzet van de VS om, bij gebrek aan effectieve politieke oppositie binnen het eiland, dan maar economische problemen en zware tekorten te veroorzaken om via honger en wanhoop de bevolking ertoe te brengen in opstand te komen is tot op heden niet geslaagd. 
Op woensdag 30 oktober zal de Algemene Vergadering van de VN voor de 32^e keer stemmen over een resolutie tegen de blokkade van Cuba door de VS. Ook dit keer zal ongetwijfeld een overdonderende meerderheid van landen de blokkade afkeuren. Vorig jaar stemden enkel de VS zelf en Israël tegen.

Gestook
Er circuleren uiteraard heel wat opruiende berichten op de Cubaanse sociale media, verspreid door diegenen die voor de zoveelste keer denken dat het nu of nooit is. Er wordt geduwd voor regime-change, begrijp: weg met het socialisme, vrije teugels aan de neoliberale markt.
Wat dat betreft toont buureiland Puerto Rico mooi aan waar de privatisering van de energiemarkt toe leidt. LUMA Energy zorgt er al jaren lang voor enorme black-outs door de inefficiëntie van privatisering.
Een ander voorbeeld uit de regio is Ecuador met black-outs van meer dan 10 uur per dag. Twee landen die niet op moeten boksen tegen een economische oorlog en blokkade.

IK HEB ER GEEN ZIN IN…
Hieronder publiceren we een antwoord dat eveneens viraal gaat op sociale media in Cuba:

“Ik heb nachten achtereen black-outs gehad, en ook overdag. De elektriciteit valt niet uit … soms komt ze. De koelkast verandert van naam en functie, want het lijkt meer op een kast waar zowat niets koud is. De muggen vallen me lastig en verstoren mijn slaap. De volgende dag ben ik stik kapot.
De lijst kan bijna eindeloos zijn, maar ik WIL NIET op een pan gaan slaan, want mijn beperkte intelligentie vertelt me dat dat geklop niet de miljoenen dollars gaat opleveren die nodig zijn om de schepen met olie te betalen. Ik ben wel bereid om op een pan te slaan om te eisen dat de blokkade wordt opgeheven en dat we van de lijst worden gehaald die verhindert dat Cuba aan geld raakt.
Ik heb net zoveel last van de black-outs als ieder ander, maar ik HEB GEEN ZIN om president Díaz-Canel of de regering de schuld te geven. Ik scheld liever Trump en zijn kompaan Biden de huid vol voor de stille genocide die ze uitvoeren tegen mijn volk, tegen mijn kinderen, tegen jou en mij. Waarom maken we geen memes om hen te bespotten en hen de schuld te geven van onze ontberingen?
Ik maak me zorgen dat mijn eten bederft, maar ik heb geen zin om te gaan protesteren in de buurt of om een steen te gooien naar een winkel in buitenlandse deviezen. Ik doe niet mee aan het gevaarlijke spel van degenen die Cuba haten en zichzelf daarmee verrijken. Met de steen zou ik hetzelfde doen als de hoofdpersoon van het liedje ‘Señor Juez’ van Arjona: hem gooien naar de president, maar wel naar die van het land dat ons zoveel pijn veroorzaakt.
Kortom, ik wil niet stoppen met geloven in de mensen die elke dag – ondanks de black-out – naar buiten gaan om te onderwijzen, te genezen, te produceren en te dromen. Ik wil niet stoppen met van #Cuba te houden. Ik wil niet stoppen met het haten van degenen die ons land onderdrukken en aanvallen.
DAAR HEB IK GEEN ZIN IN.”

 Auteur: Katrien Demuynck vertegenwoordigt Bel-REDH