Een week na de beëdiging van president Biden verklaarde zijn woordvoerster Jen Paski dat de VS haar beleid tegenover Cuba zal herzien, te beginnen met alle maatregelen die Trump de voorbije vier jaar het land heeft opgelegd. Maar kan de nieuw ingezworen president zondermeer Cuba van de lijst van landen die het terrorisme steunen, schrappen?
Mike Pompeo, de uittredende VS-minister van buitenlandse zaken zette eind december ’20 Cuba op de lijst van landen die het terrorisme steunen. Daarmee heeft hij de pas ingezworen president Biden een extra obstakel voor de voeten geworpen. De omgekeerde beweging maken, Cuba van de lijst schrappen, blijkt uit een kort historisch overzicht niet eenvoudig.
In maart 1982 voegde president Reagan Cuba aan de lijst toe, met als argument dat hij de steun aan de bevrijdingsbewegingen in Midden-Amerika ook als terrorisme beschouwde. Sindsdien is Cuba 33 jaar op die lijst blijven staan, alhoewel er verder geen bewijzen van steun aan terrorisme werden aangebracht. De opeenvolgende presidenten vonden het simpelweg politiek niet opportuun om Cuba te schrappen. De schrik voor de electorale repercussies van de machtige anti-Castro lobby in Florida zat in de weg. Midden de jaren ’90 verzocht de administratie Clinton aan Richard Nuccio de voorwaarden te onderzoeken om Cuba uit de lijst te halen. “Ik heb nooit een verstandig argument gezien dat de aanwezigheid van Cuba op de terroristenlijst verantwoordt. Het is voor politieke redenen gedaan en het blijft ook zo voor politieke redenen”, aldus Nuccio. Deze stelling wordt ondersteund door het feit dat in de loop der jaren de VS en Cuba hebben samengewerkt in de strijd tegen terreur. Na een paar bomaanslagen in 1997 tegen hotels in Havana werkten de VS en Cubaanse inlichtingendiensten samen om verder onheil te voorkomen.
De verkiezing van president Obama creëerde hoop, zeker nadat hij verklaarde dat de Cuba-politiek aan herziening toe is. Toch durfde ook hij de stap niet onmiddellijk te zetten en duurde het nog zes jaar voor Obama op 14 april 2015 Cuba van de lijst van landen die het terrorisme steunen, schrapte. Obama zag geen aanwijzingen in het beleid en de daden van Cuba die de maatregel verantwoordden. Sindsdien is het beleid van Cuba niet veranderd. Toch plaatste de Trump-administratie Cuba opnieuw op de lijst. Een smerige politieke zet tegen Cuba, maar zeker ook tegen president Biden.
Cuba op de lijst zetten kan blijkbaar met één handtekening van de president. De omgekeerde beweging maken blijkt uit electorale overwegingen niet evident. Maar er zijn ook procedurekwesties. President Biden kan met zijn handtekening veel uitvoeringsbesluiten van zijn voorganger ongedaan maken. Maar een wijzing van de lijst van terreurlanden vereist een formele herziening door het ministerie van buitenlandse zaken (State Department) en een presidentiële verklaring in het Congres. Daarna volgt een bezinningsperiode van 45 dagen, die de congressleden de kans biedt om bezwaren in te dienen. Mensen met presidentiële ambities zoals Pompeo of Marc Rubio zullen de kans niet laten liggen om het electoraat in Florida te behagen. Zij hebben nu een mooie kans om de Biden administratie aan te vallen en de normalisering van de betrekkingen met Cuba te dwarsbomen.
Senator Wyman dienst wetsvoorstel in dat de blokkade moet opheffen.
Ondertussen heeft de voorzitter van de Commissie Financies van de senaat, de demoraat Ron Wyden een voorstel van wet ingediend alle sancties tegen Cuba op te heffen. “De sancties zijn een restant van de jaren ’60 van vorige eeuw. Een verderzetting van het achterhaalde en nadelige beleid om het eiland te isoleren zou een mislukking voor het leiderschap van de VS betekenen”, aldus Wyman. Het voorstel van wet op de handel tussen VS en Cuba moet alle blokkadewetten zoals Helms-Burton en en Torricelli ongedaan maken, zodat normale handelsrelaties eindelijk mogelijk zijn. Tegelijk zou de wet ook de belemmeringen op de remesas (geldoverdracht), investeringen en reizen naar het eiland opheffen. Wyman nam ook al in 2017 een soortgelijk initiatief, maar dat botste toen op nog te veel weerstand. Hopelijk krijgt het voorstel deze keer wel de goedkeuring in het Congres.