VS-sancties tegen Cuba wakkeren handelsconflict met EU aan.

Vandaag, 2 mei 2019 activeert president Trump het omstreden Artikel III van de wet Helms-Burton. Daarmee zet hij de deur open voor een open handelsconflict met de Europese Unie en andere landen met economische belangen in Cuba. Vanaf vandaag lopen internationale bedrijven die in Cuba investeren, het risico om voor een VS-tribunaal aangeklaagd te worden. Dit gaat in tegen de internationale afspraken van de Wereld Handelsorganisatie WHO.

Artikel III van de wet Helms-Burton zegt dat VS-burgers, met inbegrip van de Cubano-Amerikanen, via een  VS-rechtbank schadevergoeding kunnen eisen van ‘al wie voordeel haalt uit hun voormalige eigendommen die door de Cubaanse overheid werden geconfisqueerd’. Gezien Cuba na de revolutie van 1959 grote delen van de economie onder overheidscontrole heeft geplaatst, betekent dit dat zo goed als elk bedrijf met economische belangen in Cuba, een juridisch proces boven het hoofd hangt.

Toen president Carter in 1996 met de ondertekening van de wet Helms-Burton de VS-blokkade tegen Cuba betonneerde, legde Europa meteen een klacht neer bij de Wereld Handelsorganisatie WHO. Europa, naast andere landen zoals Canada en Mexico, vonden het onaanvaardbaar dat de VS eenzijdig ook niet-VS bedrijven verplicht –op straf van boete- om haar handelsboycot tegen Cuba mee uit te voeren. Om een open confrontatie te vermijden, schortte Carter via een presidentieel decreet het omstreden Artikel III op. Sindsdien verlengden alle volgende presidenten, inclusief president Trump gedurende de eerste twee jaar van zijn mandaat, om de zes maanden de opschorting.

Havikken in het Witte Huis

Sinds de komst van ultrahavik John Bolton als nationaal veiligheidsadviseur en Mike Pompeo als minister buitenlandse zaken draait het Witte Huis de toenaderingspolitiek van Barack Obama volledig terug. Met de keuze voor een agressieve strategie, keert de VS terug naar de oude Monroe-doctrine van ‘Amerika voor de Amerikanen’, of in de woorden van Donald Trump: ‘America First’. Wat de rest van de wereld erover denkt, is blijkbaar niet zijn eerste zorg.

Nu vandaag de activering van Artikel III ingaat, wordt Cuba het nieuw strijdtoneel van een handelsconflict tussen de VS en de Europese Unie. Logisch, want de Noord-Amerikaanse demarche kan grote gevolgen hebben voor Europese ondernemingen. De EU is de grootste handelspartner van Cuba. Europese ondernemingen hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd op het Caribische eiland. Spanje alleen al investeert jaarlijks zowat 300 miljoen euro in Cuba, voornamelijk in het toerisme. Nu loopt het een risico op grote schadeclaims. Als de VS en de EU het spel hard spelen, dan zijn we vertrokken voor een jarenlange procedureslag.  

Europa dreigt terug te slaan 

Deze flagrante agressie van president Trump gaat volledig in tegen de strategie van de Europese Unie die op voet van gelijkheid en respect een politieke dialoog met Cuba heeft opgestart. Onmiddellijk heeft Federica Mogherini, de EU-commissaris voor buitenlandse zaken, de VS-beslissing streng veroordeeld. De Spaanse krant El Pais publiceerde uittreksels uit een brief van  Federica Mogherini en Cecilia Malmström, de Europese commissaris voor Handel, aan Mike Pompeo. 'De EU zal zich genoodzaakt zien alle instrumenten te gebruiken die ze ter beschikking heeft om haar belangen op Cuba te beschermen', waarschuwden ze. Brussel zal sowieso haar klacht bij de Wereldhandelsorganisatie opnieuw indienen als de VS hun plannen doorzetten. Ze dreigen meteen ook met de confiscatie van activa van VS-bedrijven op Europees grondgebied ter compensatie van schade die Europese bedrijven zouden lijden.

Wij zijn gealarmeerd door de nieuwe agressie tegenover Cuba, die de politieke dialoog en de samenwerking tussen de EU en Cuba bedreigt. Wij zijn tevreden met de houding van de EU, die belooft om zich niet neer te leggen bij de opgelegde VS sancties, maar vragen naast mooie verklaringen ook daden. Want tot vandaag is de EU  onmachtig gebleken om de negatieve effecten van de VS-blokkade tegen Cuba effectief te counteren, zoals bleek uit ons bankenonderzoek van oktober 2018. Een beperkte steekproef toonde aan dat sommige Belgische banken weigeren om betalingen naar Cuba uit te voeren. Zelfs betalingen binnen Europa met vermelding van Cuba in de naam van de begunstigde of in de mededeling worden geweigerd.