De verkiezing van Biden tot president van de VS stemt de Cubanen hoopvol dat hij de normalisatie van de betrekkingen opnieuw op het juiste spoor zal zetten. Is die hoop gerechtvaardigd?
Biden heeft al te kennen gegeven dat hij de relaties met Cuba wil herbekijken. De Los Angeles Times schreef op 16 februari ’21 dat spoedig geldoverschrijvingen via Western Union naar familie in Cuba (remesas) weer mogelijk zullen zijn. Wellicht zullen ook de reisbeperkingen voor VS-burgers naar Cuba opgeheven worden, mogen cruiseschepen het eiland bezoeken en wordt diplomatiek overleg opgestart. Maar wie hoge verwachtingen heeft, zou wel eens diep teleurgesteld kunnen worden, voegt de krant eraan toe.
De Cubaanse gemeenschap in Florida
Biden zal rekening moeten houden met de Cubaanse gemeenschap in Florida. Ligt de rest van de VS niet wakker van Cuba, de invloed van de grote gemeenschap van Cubano-Amerikanen in Florida weegt sterk door op de nationale Cuba-politiek. Een ruime meerderheid onder hen blijft voorstander van de economische blokkade van Cuba, ook al beseft men dat 60 jaar sancties niet het gewenste resultaat heeft opgeleverd. De opruiende taal van president Trump tegen het eiland en tegen het socialisme heeft het ressentiment onder de Cubaanse gemeenschap bevestigd en versterkt. Zij vinden dat Cuba te weinig toegevingen doet, die een opheffing van de blokkade kan verantwoorden. Maar tegelijk zijn zij voorstander voor het herstel van de diplomatieke betrekkingen.
Uit exitpolls van NBC-News in november ’20 blijkt dat 55% van de Cubano-Amerikanen voor Trump stemden. Maar dat betekent ook dat 45% voor Biden koos. (Ter vergelijking, Obama strandde in 2012 op 48%.) Zij doorzien de leugens van Trump die Biden en Harris als gevaarlijke socialisten afschilderden. Zij geloven eerder in de kansen die de normalisatie van de betrekkingen met Cuba kan bieden.
Stap voor stap
Analisten raden Biden aan stap voor stap te gaan. Een groot verschil met zijn voorganger is alvast de toon waarmee Biden over Cuba spreekt. Verder kan Biden best bondgenoten zoeken onder meer in de landbouw en de industrie. Het voorbije jaar 2020 hebben buitenlandse bedrijven voor 2 miljard dollar in Cuba geïnvesteerd, een serieus bedrag dat de VS-ondernemingen mislopen. Onder Obama leefde onder business-mensen de hoop dat de blokkade op zijn einde liep en Cuba openging voor investeringen, wat niet gebeurde. Bovendien zijn de tientallen miljoenen dollar die de VS jaarlijks spendeert om de oppositie op het eiland te steunen “de democratie te herstellen” weggegooid geld, want de bevolking van Cuba blijft zijn leiders trouw.
Ric Herrero, directeur van Cuba Study Group in Washington, raadt Biden aan de Cubaanse gemeenschap te betrekken in het normaliseringsproces. Dat is niet onmogelijk, zoals Obama heeft aangetoond. Obama was erin geslaagd om de Cubano-Amerikanen mee te krijgen in het groter verhaal. Ook zij zagen de voordelen van vlot familiebezoek, geldtransferts, en zelfs investeringen in zelfstandige ondernemingen van familie. Toen Obama in 2016 aanstuurde op diplomatieke relaties met Cuba, steunde twee derde van de Cubaanse gemeenschap de president. Een enquête van de Florida International University toonde aan dat in datzelfde jaar 63% van de respondenten de opheffing van de blokkade steunde. Conclusie: de stem van de president is van cruciaal belang om de steun van het land en van de Cubaanse Amerikanen in het bijzonder voor zijn beleid te krijgen.
Voor wat hoort wat?
Even belangrijk is de politieke steun in het Congres. De oppositie in het Congres mag niet onderschat worden, met als bekendste kopstukken Marco Rubio, Ted Cruz, Robert Menendez (senaat) en Mario Díaz-Balart (kamer). Maar het gaat om meer. Zowel onder democraten als republikeinen leeft de idee dat Cubaanse regering niet voldoende gedaan heeft op het vlak van het liberaliseren van de economie en de politieke vrijheden. Ook Biden zit deels op dezelfde lijn. In volle verkiezingscampagne verklaarde hij dat het beleid van Trump alleen maar “schade aan het Cubaanse volk heeft berokkend maar niets gedaan heeft om de democratie en de mensenrechten te bevorderen”. Dat is voor Cuba een brug te ver. Cuba staat op zijn autonomie en verzet zich met alle kracht tegen inmenging in de binnenlandse aangelegenheden. Bovendien vindt het land dat de VS op het vlak van mensenrechten best eerst in eigen boezem kijkt, bijvoorbeeld wat de grote armoedepercentages betreft. Met andere woorden, er zal nog heel wat diplomatiek masseerwerk nodig zijn voor de relaties VS-Cuba helemaal genormaliseerd zullen zijn.
Bronnen:
https://thehill.com/opinion/white-house/537944-its-time-for-bidens-cuba
https://www.worldpoliticsreview.com/trend-lines/29414/a-simple-reset-won-t-make-cuba-u-s-relations-more-sustainable