Trump kiest voor een verhoogde wurggreep op het Cubaanse volk

Op 30 juni ’25 maakte president Trump met de publicatie van het National Security Presidential Memorandum-NSPM-5[i] , het naar eigen zeggen strengste Cuba-beleid bekend. De internationale pers kan dit enkel maar bevestigen met koppen als ‘Trump tightens US policy on Cuba’[ii]  (BBC) en ‘Trump tees up tougher policy towards Cuba’[iii] (Politico).

Een verdere verstikking van het Cubaanse volk 
Het NSPM-5 beleidsdocument herbevestigt het strenge sanctiebeleid tegen Cuba dat president Trump in zijn eerste termijn heeft vastgelegd. Toen vaardigde Trump maar liefst 243 nieuwe sancties tegen het eiland uit, het strengste beleid sinds Kennedy in februari 1962 de handel met Cuba verbood. Daarbovenop heeft Trump nu nog een aantal nieuwe maatregelen genomen. Cuba staat opnieuw op de zogenaamde lijst van staatssponsors van terrorisme, met als onmiddellijk gevolg dat buitenlandse autoriteiten en bedrijven ontmoedigd worden om zaken met Havana te doen. Er is een nieuw bevel om geldovermakingen via Western Union aan banden te leggen en er komen verdere beperkingen op de toeristische sector door het verhogen van het aantal hotels dat verboden is voor Amerikaanse reizigers. Daarnaast is het ministerie van Buitenlandse Zaken van plan sancties op te leggen aan landen die Cubaanse medische brigades uitnodigen.
Deze maatregelen moeten we zien in de context van de al meer dan 6 decennia durende economische, financiële en commerciële blokkade tegen Cuba. Het totale geaccumuleerde verlies ervan loopt op tot 164 miljard dollar. Tussen maart ’23 en februari ’24 kostte de blokkade 5 miljard dollar. Deze langst lopende blokkade heeft alle zuurstof uit de economie van Cuba gezogen, met nefaste gevolgen. Hierdoor kampt Cuba nu met verouderde en volledig opgebruikte machineparken en bedrijven. Een van de gevolgen is dat de Cubanen nu met vervelende stroomonderbrekingen moeten leven en dat de productiecapaciteit in bijna alle sectoren dramatisch daalt. Door het embargo op de petroleuminvoer stokken de interne bevoorradingsketens en het openbaar vervoer. Zelfs de internationaal geroemde en algemeen toegankelijke gezondheidszorg en het onderwijs staan onder druk. Het is dan ook niet te verwonderen dat vele jongeren hun toekomstperspectief verliezen en (willen) migreren. Meer dan 60 jaar blokkade plaatst Cuba voor de grootste crisis sinds de VS-invasie sinds 1962[iv]. President Trump is vast van plan om de wurggreep op Cuba verder aan te schroeven.

Regimewissel blijft het einddoel van het VS-beleid 
Om de ‘nationale veiligheid van de VS’ te garanderen, bevestigt het presidentiëel beleidsdocument de volgende doelstelling: “Ik zal streven naar een stabiel, welvarend en vrij land voor het Cubaanse volk.  Om dat te bereiken, moeten we fondsen naar het Cubaanse volk kanaliseren, weg van een regime dat er niet in geslaagd is om aan de meest elementaire vereisten
van een vrije en rechtvaardige samenleving te voldoen[v]”.
Het klinkt alleszins goed om een argument als ‘mensenrechten’ te gebruiken, maar geloofwaardig is het niet. Het is niet duidelijk wat de zogenaamde bekommernis voor een vrij en rechtvaardig Cuba te maken heeft met de nationale veiligheid van de VS. Bovendien weten we dat de VS-argumentatie om de blokkade te verantwoorden door jaren heen geëvolueerd is, van tegenmaatregelen tegen nationalisaties, over strijd tegen verspreiding van het communisme, tot verdediging van de mensenrechten. Geloofwaardiger is een andere analyse, namelijk dat de VS-blokkade tegen Cuba de grootste schending van de mensenrechten van het Cubaanse volk is. De blokkade ontneemt Cuba de financiële middelen die levensnoodzakelijk zijn voor de economische en sociale ontwikkeling van het land en zijn bevolking.

Extraterritorialiteit en indirecte sancties: afschrikking en effectieve straffen 
Het memorandum bevestigt het recht dat de VS zich toe-eigent om hun nationale sanctiewetten op buitenlandse bedrijven die belangen in de VS hebben, toe te passen. En dat doet de VS ook. 
Vraag het maar aan BNP-Paribas en ING die in het verleden al een miljoenenboete opgelegd kregen. Sindsdien passen zo goed als alle Belgische en Europese banken een strikt verbod toe op financiële transacties die ook maar enigszins naar Cuba verwijzen. Hierdoor kunnen ontwikkelingsorganisaties en solidariteitsgroepen zelfs geen fondsen voor humanitaire hulp naar Cuba overschrijven. Cubaanse studenten die in het kader van VLIR-samenwerking naar België komen, kunnen geen rekening openen om hun beursgeld te ontvangen. Van Belgen die langdurig in Cuba verblijven, wordt hun bankrekening afgesloten.  Kortom, onze banken voeren de VS-blokkade tegen Cuba mee uit, een duidelijke overtreding van de EU-regelgeving (zie ons dossier ‘Belgische banken weigeren overschrijvingen mbt Cuba’[vi]). 
OFAC, het departement van de VS-Thesaurie dat de naleving van de sanctiewetten controleert, gaat ondertussen onverminderd voort met het uitvaardigen van boetes. Ter illustratie, in februari van dit jaar kreeg Key Holding[vii] een boete van 608.825 dollar opgelegd, omdat een dochteronderneming in Colombia de logistiek voor vrachtzendingen naar Cuba beheerde.

Het doel is heel duidelijk, straffen en afschrikken. Welke bedrijven willen onder deze permanente dreiging nog investeren in Cuba? Dit land doet er nochtans alles aan om buitenlandse investeerders aan te trekken. Toen Obama de deuren voor samenwerking met Cuba op een kier opende, stonden onmiddellijk tientallen bedrijven in de VS klaar om handelsrelaties met Cuba op te starten. De beleidsnota van Trump blokkeert volledig zulke samenwerking.

[i] https://www.whitehouse.gov/presidential-actions/2025/06/national-security-presidential-memorandum-nspm-5/

[ii] https://www.bbc.com/news/articles/cx24468drd1o

[iii] https://www.politico.com/news/2025/06/30/trump-policy-cuba-00434496

[iv] https://stopdeblokkade.be/artikel/meer-dan-60-jaar-blokkade-plaatst-cuba-voor-de-ergste-crisis-sinds-1062

[v] “I will seek to promote a stable, prosperous, and free country for the Cuban people.  To that end, we must channel funds toward the Cuban people and away from a regime that has failed to meet the most basic requirements of a free and just society” https://www.whitehouse.gov/presidential-actions/2025/06/national-security-presidential-memorandum-nspm-5/

[vi] https://stopdeblokkade.be/sites/default/files/2025-02/Dossier%202024%20Belgische%20banken%20weigeren%20transacties%20.pdf

[vii] https://ofac.treasury.gov/recent-actions/20250702